محوطه سازی ویلا
معماری منظر یا همان محوطه سازی، تلفیقی از معماری و علوم مهندسی شهرسازی است که به طراحی و فضاسازی در محیط بیرونی می پردازد.
یکی از موارد ضروری در ساخت یک ویلا بعد از طراحی داخلی، طراحی فضای خارجی میباشد.
هدف استفاده از فضای بیرونی ویلا، لذت بردن از فضای سبز و آب و هوای مطبوع می باشد.
محوطه بیرونی ویلا باید به شکلی طراحی شود که ساکنین ویلا بتوانند بیشترین استفاده را از فضا داشته باشند و باعث کارایی و رضایتمندی آنها شود.
در کنار نگهداری از محوطه ویلا که شامل کاشت، هرس و آبیاری گیاهان میباشد لازم است یک فضایی را ایجاد کنیم تا فرد یا افراد ساکن در ویلا با نشستن در آن فضا و دیدن و تنفس بوی گل ها، روزمرگی خود را برای لحظاتی فراموش کنند.
در طراحی فضای بیرونی یا Landscape از مهم ترین عناصر این است که المان هایی از جمله: باربیکیو، آلاچیق، آبنما، استخر و غیره به شکل صحیح جانمایی شود.
قرارگرفتن باغچه های گل و فضای سبز به تناسب محوطه، استفاده و انتخاب درست گیاهان و درختان با توجه به محیط قرارگیری آنها نقش بسزایی در زیباتر شدن فضای ویلا و تبدیل آن به مکانی دل انگیز دارد.
مراحل آماده سازی اولیه برای یک Land scape
- ثبت ابعاد زمین
- توجه به سمت طلوع و غروب خورشید
- نقطه گذاری در نقشه و جانمایی: ساختمان، زمین بازی، آبنما، استخر و کلیه فضاهای مورد نیاز، طراحی راه های ارتباطی مناسب بین فضاها
- اشباع چاه ها و قنات های مزاحم و غیر قابل استفاده
- تخریب ساختمانها و بناهای قدیمی و پیش بینی موارد ایمنی از جمله حصار کشی، شمع کوبی، قطع انشعابات برق و گاز و آب، خارج کردن مصالح تیز و برنده و مصالح با ارزش یا قابل استفاده مجدد
- دفع گیاهان و قطع درختان، به نحوی که به تاسیسات و ساختمانهای چسبیده به محل پروژه، صدمه ای وارد نشود و درختان زیبا و قدیمی تا جای ممکن نگهداری شوند.
تعاریفی از المان های محوطه سازی یا Land scape
- آلاچیق: واژه عمومی در زبان فارسی می باشد که به هرنوع سرپناهی در فضای باز گفته میشود و کاربری آن نیز باعث تغییری در این نام نمیشود.
- آبنما: یکی دیگر از المان های مورد استفاده در محوطه سازی، که در چند سال اخیر مورد توجه قرارگرفته است آبنماست.ساخت آبنما میتواند با مصالح مختلف انجام شود.
در ساخت آبنما نکاتی مانند: ایزولاسیون، چگونگی ریزش آب، مقدار صدای لازمه برای فضا، نور پردازی و سهولت نگهداری اهمیت بالایی دارد.
-برکه: منظور از برکه فضایی است که آب در آن به طور ساکن قرار دارد. هدف ساخت برکه در محوطه سازی معمولا ایجاد آرامش می باشد. کاربرد برکه ها تنها برای زیبایی محوطه سازی نیست بلکه نقش مهمی در ذخیره سازی آب برای آبیاری فضای سبز را به عهده دارد. از گیاهانی که در برکه به عنوان گیاه آبزی استفاده میشود میتوان به نیلوفر آبی، لویی و.. اشاره کرد که در آبهایی که جریان ندارند نگهداری میشوند.
-استخر: از زمان های گذشته شنا در زمره نشاط آورترین ورزشها قرار داشته است، که این امر باعث شده ساخت استخر در حیاط منازل مسکونی، مورد توجه محوطه سازان قرار بگیرد. امروزه به دلیل تغییر نحوه زندگی شهر نشینی غالبا استخر بعنوان قسمتی از محوطه سازی ویلا ها مشاهده میشود . ساخت استخر به دلیل رعایت نکاتی چون آب بندی ، تصفیه و نگهداری از تخصصی ترین عناصر در محوطه سازی میباشد.
- نهر: در فرهنگ دیرین ما آب های روان چه در باغ های ایرانی با پیشینه ساخت حداقل ۲۰۰۰ سال و چه در شرایط طبیعی بسیار حائز اهمیت و از استقبال قابل توجهی برخوردار بوده، به همین دلیل وجود این المان در محوطه سازی می تواند باعث ایجاد فضایی متفاوت میشود.
- کف سازی: یکی از موارد موثردر land scape کفسازی است که بخشی از قسمت سخت محوطه سازی است که نقش بسزایی در راهنمایی استفاده کنندگان، تقسیم فضا، زیبایی، القای حسی خاص و سایر موارد دیگر در محوطه سازی داشته باشد . از مهم ترین بخش ها برای فضا سازی استفاده از مصالح مناسب برای حفظ استحکام، امنیت، زیبایی و .. می باشد.
- نورپردازی : نور در طراحی فضای سبز همیشه به عنوان یک عامل مهم و اساسی محسوب می شود به این دلیل که تمامی نقاطی که در فضای سبز حائز اهمیت هستند مانند درب ورودی، حیاط جلویی، استخر، برکه ها، آبشارها، ابنما، مجسمه های تزیینی، درختان و سایر وسایل تزیینی میتوانند با پیش بینی روشنایی، زیبایی واقعی آنها را به نمایش بگذارند. عامل مهم در جداسازی رنگ ها و نمایش راهها و محل های عبور در شب نور می باشد. و در صورتی که نور در شب وجود نداشته باشد طراحی فضای سبز امری کاملا بی معنی است، زیرا حداکثر نیاز به نور در شب می باشد.
- تاسیسات برقی: برای روشنایی عمومی، نور پردازی و راه اندازی تاسیسات مکانیکی، در محوطه سازی استفاده از انرژی برق، امری بسیار ضروری می باشد. بااینکه به واسطه حضور مهندسین در بخش ساختمان سازی استفاده از استانداردهای مهندسی برق در ساختمانها لمری لازم الاجرا می باشد ؛ اما به دلیل اجرای سنتی، در محوطه سازی کمتر به این مسئله توجه شده است. اما اگر به این مهم در انتقال و بهره برداری برق توجه شود، باعث ایمن سازی و کاهش هزینه های نگهداری فضای سبز میگردد.
- تاسیسات مکانیکی: آبرسانی، تاسیسات آبیاری اتوماتیک، تاسیسات استخر و آبنما در بخش تاسیسات مکانیکی قرار گرفته می شود که در بخش ساختمان سازی کمتر مورد اهمیت قرار میگیرد. به همین خاطر داشتن تاسیسات مناسب در محوطه سازی نیاز به شناسایی انواع و عملکرد لوازم موجود در بازار و بکار گیری آنها در محلهای مناسب می باشد.
در مبحث المان های طراحی برتر و مزایای رقابتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از تأمین برق مصرفی از طریق سلول های خورشیدی
- تأمین آب گرم مصرفی از طریق آبگرمکن های خورشیدی
- مجهز کردن فضای خارجی به آبیاری قطره ای و هوشمندسازی آن
- تجهیز کل فضاها به سیستم های امنیتی و قابلیت کنترل از راه دور
- نورپردازی جذاب و کاربردی محیط داخل و خارج و علاوه بر آن نورپردازی بین گیاهان فضای خارجی و استفاده از سیستم های هوشمند در این زمینه
در نگاه کلی، طراحی فضاهای مسکونی تفریحی موقت مثل باغ و ویلا بهتر است در عین کاربردی بودن، شیک، چشم نواز طراحی شود تا شرایط استراحت و تفریح مسافران و ساکنان به بهترین نحو ممکن فراهم شود.